Een tijdje geleden werd mijn dochter Sofia bij een vriendinnetje thuis uitgenodigd voor het eten. Bij thuiskomst -wij zaten nog aan onze eigen avondprak- vertelde ze dat er bij haar vriendin thuis niet biologisch werd gegeten. ‘Hoe weet je dat?!’ Ze zal toch niet…? ‘Nou, dat heb ik gevraagd.’ Ze heeft dus wel. O, hemel…Ook bleek ze geïnformeerd te hebben naar het suikergehalte van het toetje. Als kers op de spreekwoordelijke taart had ze vervolgens een mini-college ‘gezond eten’ gegeven.

Achteraf was ze ongetwijfeld verbaasd dat het enthousiaste applaus dat ze normaal van haar moeder/voedingsadviseur krijgt, achterwege was gebleven. Mijn man liet zijn bestek verslagen zakken en sprak uit wat ik zelf heel stiekem ook al had bedacht: ‘Wencke, je hebt een monster gecreëerd…’

Zendingsdrang

Wellicht ontbreekt er gewoon een essentieel stuk opvoeding. Maar ze bedoelt het goed. Voor zover ik weet is Sofia niet zo’n kind dat zich buiten het zicht van papa en mama direct ontpopt tot onverdraaglijk bijdehand en genoegzaam mormel. Echter, wat voeding betreft heeft ze niet het beste voorbeeld gehad. Qua voedingspatroon natuurlijk wel. Al zeg ik het zelf. Maar aan de andere kant, misschien heeft ze het één en ander opgepikt van mijn zendingsdrang… Ja, ik ben schuldig. Ik beken dat ook ik een neiging heb tot het uiterst irritante preken over gezondheid. In het verleden zijn mensen die daar niet om gevraagd hadden, door mij aangesproken op wat zij naar binnen wensten te proppen. Ja, ik weet het, dat is heel erg. Tegenwoordig houd ik me in, al moet ik soms op mijn tong bijten. Of tot 10 tellen. Of allebei.

Obsessief

Wat is dat toch, met die health-hype? We kennen tegenwoordig allemaal wel iemand die steevast met zelfgeknutselde lunch, gesneden groenten en flesjes vol groene derrie smoothie ten tonele verschijnt. Zelf heb ik er ook een handje van buitenproportioneel trots te zijn op het meegeven van überverantwoorde bentoboxen, met dichtgeknepen neus algenbrouwsels weg te slobberen. En pissig te worden als m’n kinderen dat weigeren) en nogal zelfvoldaan te verkondigen dat wij nooit ziek zijn. Daar sta je dan, met je ‘het moet wel leuk zijn’…

Het kan nog erger!

Er zijn verhalen bekend van celebrities (doorgaans niet de mensen met de grootste realiteitszin) die er een obsessieve leefstijl op na houden die zelfs mij de mond doet openvallen. Een ochtendroutine ziet er bijvoorbeeld zo uit: eerst put men zich uit in absurde trainingssessies. Vervolgens wordt ijskoud afgedoucht en daarna wordt met de grootste zorgvuldigheid het ontbijt samengesteld. Uiteraard bestaat dit uit biologisch-dynamische, rauwe groenten en fruit, of (jammie!) gerstepap waarvan elke hap 50 keer gekauwd wordt. Een stuk of 20 voedingssupplementen, weggespoeld met water uit de zuiverste bron ter wereld, maken het plaatje compleet. Geri Halliwell (oud-Spice Girl) verkondigde ooit trots dat ze de hele dag bezig is met wat ze wel en niet eet, en bovendien dat ze medelijden heeft mensen die dat niet doen.

Heeft je kind moeite met inslapen? Deze tips helpen.

Boulimia

Ik meen me te herinneren dat Geri Halliwell ooit worstelde met boulimia. En als ik de Instagramplaatjes en blogposts van sommige inmiddels bekende ‘Skinny’ en/of ‘Fitgirls’ bekijk, waarop zij vol trots vertellen hoe zij een eetstoornis overwonnen en nu ultra-fit en gezond zijn, bekruipt mij soms toch het ongemakkelijke gevoel dat zij misschien de ene obsessie hebben vervangen door een andere. Op die manier kan ‘gezond leven’ een gevaarlijke vorm aannemen.

Health Food Junkies

In 1997 schreef Steven Bratman het boek ‘Health Food Junkies’. Hierin introduceerde hij de term ‘orthorexia nervosa’ (Grieks voor ‘dwangmatig correct eten’). Lijders aan dit syndroom zijn gefixeerd op de kwaliteit van hun voeding. Hoewel orthorexia nog geen officieel erkende aandoening is, komt het steeds vaker voor en zijn er inmiddels enkele mensen aan overleden (zij stelden op een gegeven moment zulke hoge eisen aan hun voeding dat ze bijna niets meer konden eten en stierven uiteindelijk aan ondervoeding).Dr. Carlo Cannella van de La Sapienza Universiteit in Rome, gaf er enige tijd geleden een nogal metafysische draai aan. Volgens hem heeft het fenomeen namelijk iets van een religie, en gaat het om de kinderlijke illusie invloed uit te kunnen oefenen op zaken die per definitie buiten onze macht zouden liggen, zoals ziekte en dood. Het zou gaan om zingeving in een verwarrende tijd zonder duidelijke bakens en om de universele menselijke behoefte zich verheven te voelen boven ‘niet uitverkorenen’.

Afkeuring

Orthorexia is een serieuze aandoening, die in het beste geval schadelijk is voor het sociale leven (‘Ik heb het licht gezien en andere mensen zijn voedingsfysiologisch gezien achterlijk.’ Of: ’Nee, natuurlijk kom ik niet bij je eten.’). Daar staat tegenover dat mensen tegenwoordig wel heel gretig klaarstaan om iemand die zich om gezondheid bekommert laatdunkend in een hoek te zetten. Ook ik heb me herhaaldelijk moeten verklaren, of zelfs verdedigen, voor de keuzes die ik maak voor mezelf en mijn kinderen. Soms word ik geconfronteerd met een besmuikt gegrinnik of een afkeurend optrekken van wenkbrauwen. Was dat eerder dé cue voor mij om eens lekker de discussie aan te gaan over de voordelen van het aanpassen van voedings- en levensstijl, nu doe ik dat dus niet meer.

Geen zin om te veranderen

Inmiddels weten we uit vele onderzoeken dat we onze gezondheid wel degelijk voor een groot deel in eigen hand hebben. Veel mensen hebben echter helemaal geen zin om te veranderen, want dat kost moeite. Bovendien wordt de gedachte dat je zelf voor een deel verantwoordelijk bent voor je gezondheid vaak als bedreigend ervaren. Hier komt die neiging het streven naar gezondheid belachelijk te maken vandaan. Het geeft mensen een alibi om aan hun ongezonde patronen vast te houden. Maar laten we niet vergeten dat er uiteindelijk natuurlijk véél meer mensen aan kwalen lijden die veroorzaakt worden door teveel en slecht eten dan door zich te bekommeren om de kwaliteit van hun voeding. Het echte probleem van onze samenleving is nog steeds dat we verkeerd en onmatig eten.

Fixatie op voeding

Het spreekt voor zich dat een obsessieve fixatie op voeding ongezond is. Gelukkig is orthorexia nervosa wat dat betreft een ‘ver van mijn bed-show’ (ik beschouw mijzelf als behorend tot het ‘gematigd midden’ en streef vooral naar balans), maar ik herken het gevoel van verontwaardiging als iemand commentaar levert op mijn keuzes qua voeding wel degelijk. Daar kwam mijn zendingsdrang vandaan, in de trant van: ‘Ik ben dan misschien wel een beetje irritant, het is voor je eigen bestwil.’ Nu begrijp ik dat het ieders eigen verantwoordelijkheid is. Als de tijd rijp is, weten mensen me wellicht te vinden. En als dat nooit gebeurt, is het ook prima.

Negativiteit in het gezin.

Puberdochter

Mijn eigen kinderen groeien op met mijn verhalen over voeding en gezondheid. Mij werd ooit gevraagd hoe verstandig dat eigenlijk is, met een jonge dochter die over een paar jaar de puberteit bereikt. Ik denk zelf dat dat behoorlijk verstandig is, want zij en haar broertjes zullen, in tegenstelling tot veel van hun leeftijdgenoten, wél weten wat gezonde keuzes zijn en wat ze zelf kunnen doen om hun welzijn te bevorderen in plaats van te saboteren. Maar ik begrijp de vraag wel; het moet nooit doorslaan.

Kortom

Ik ben ervan teruggekomen. Niet van gezond eten en leven, want daar geloof ik nog steeds heilig in, maar van het praten erover. Als je in mijn praktijk komt, of me direct om advies vraagt, vind ik het heerlijk om uit te wijden over voeding en levensstijl, over hoe je gezond kunt afvallen (of aankomen, of whatever, eigenlijk), hoe je je hormonen in balans brengt of hoe je je kinderen optimaal begeleidt in een gezondere levensstijl. Maar ik ga me tegenwoordig niet meer opwinden over welke keuzes anderen wel of niet maken. Vraag je me nergens om, dan hou ik heel netjes mijn mond.

Nu Sofia nog. Dan mag ze misschien ooit weer eens bij een vriendinnetje eten…

Vind je het leuk om regelmatig interessante tips, weetjes, recepten en nog veel meer informatie van mij te lezen? Volg me op Facebook.

Lees ook:

Voeding als medicijn

Boodschappen doen op een GEZONDE manier